Çocuk Ortopedisi

TOPALLAYAN ÇOCUK

Çocuklarda topallama zaman zaman görülebilir. Birçoğunda zedelenme, düşme gibi basit yaralanmalara bağlı olup kendiliğinden iyileşmektedir. Fakat bir haftadan uzun süren veya kendi kendine iyileşmeyen topallamalarda klinik değerlendirme gereklidir.

Nedenleri

Travma
Enfeksiyon hastalıkları
Enflamatuar hastalıkları:
Geçici sinovit / toksik sinovit

Nadir görülen topallama nedenleri ise;
Tümörler
Doğuştan anormallikler
Legg-Perthes Hastalığı
Femur Başı Epifiz Kayması
Teşhis, Tanı ve Fizik Muayene

Anamnez

Fiziksel Muayene

Şişme
Isı artışı
Morarma
Bacak boyu eşitsizliği
Eklem hareket açıklığında azalma
Testler ve Radyolojik Değerlendirme
Röntgen
xRay,BT,MR
Laboratuvar çalışmaları
Beyaz küre, CRP, Sedimentasyon bakılmakla birlikte romatizma için Romatoid Faktör (RF) de bakılabilmektedir.

Çocuk Ortopedisi

SEVER HASTALIĞI

Sever hastalığı çocuklarda topuk ağrısının en yaygın sebeplerinden biridir. Topuk kemiğinin büyüme plağının iltihaplanmasıdır. Topuğun tekrarlayan strese maruz kalması önemli bir sebeptir.

Sever hastalarının çoğu dinlenme, ayakkabı değişikliği, esnetme ve güçlendirme egzersizleri ile ağrıdan kurtulur ve günlük aktivitelere dönüş yapabilirler.

Klinik Bulgular ve Şikâyetler

Ağrılı şikayetler genellikle koşma, zıplama veya sporla ilgili diğer aktivitelerle ortaya çıkar.

Teşhis ve Muayene

Hikaye, şikayet, ağrının yeri ve hastanın yaşı çok önemli bilgileridir. Muayenede topuk kemiğine baskı uygulaması ile ağrı olur. Çekilen röntgen de apofiz yani büyüme plağında düzensizleşme, skleroz, fragmantasyon (parçalanma) ve apofiz hattında genişlemeler görülebilir.

Tedavi

Sever hastalığının tedavisi, ağrı ve şişliğin azaltılmasıdır. Egzersiz ve spor aktiviteleri sınırlandırılmalıdır.

Tabanlık
Germe egzersizleri
NSAİ ilaçlar ağrıyı ve şişmeyi azaltmada kullanılabilir.

Çarpık ayak, bebeğin ayağının içe doğru döndüğü, ayak tabanın iç yana hatta yukarı baktığı doğuştan bir deformitedir. Her 1000 canlı doğumda bir görülen yaygın doğumsal (doğumda mevcut) ayak deformitelerinden biridir. Latince pesekinovarus kısaca PEV olarak isimlendirilir. Erkek çocuklarda 2 kat daha sık görülür.

Çarpık ayak bebeklik döneminde ağrılı değildir. Fakat tedavi edilmez ise ayak deforme olmaya devam edecek ve normal bir şeklide yürüyemiyecektir. Doğru tedavi yöntemleri ile çocukların çoğu, sakatlıkdan çok az bir iz kalarak iyişeşir ve normal yaşamlarına kavuşurlar. Çocukların ponseti denilen seri alçılama, ortez ve germe egzersizleri ile ameliyat olmaksızın başarı ile tedavi edilebilir. Tedavi doğumdan hemen sonra başlar.

Çarpık ayakta, bacak kaslarını ayak kemiklerine bağlayan tendonlar kısa ve gergin olup ayağın içe dönmesine neden olur. PEV hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Fakat tipik olarak aynı genel görünüme sahiptir. Ayak içe doğru dönük ve ayak tabanında derin bir kırışıklık vardır. Etkilenen ayak ve bacak az gelişmiş kaslar nedeniyle normalden biraz daha kısa ve incedir. Çocukların yaklaşık yarısında her iki ayak da etkilenir. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre iki kat daha sık görülür.

Bu çocuklarda ayak deformitesi kavus, ön ayakta aduktus, topuk kemiğinde varus ve aşil gerginliği nedeniyle ekinizm görülür. Ayrıca seri alçılama ve tedavide de düzeltmede sırasıyla; KAVE

Kavus (ayağın ortası)
Adduktus (ayağın önü)
Varus (topuk, ayağın arkası)
Ekinizm şeklindedir. Ekinizm aşilotomi yani aşil tendonu gevşetilir.

Çocuk Ortopedisi Sınıflandırma

PEV iki ana gruba ayrılır:

İzole (idiyopatik) çarpık ayak; en sık görülen şeklidir ve eşlik eden başka bir tıbbi sorunu yoktur.
İzole olmayan çarpık ayak; artrogripoz veya spina bifida gibi nöromüsküler bozukluklara eşlik edebilir. Nöromüsküler bir hastalık ile ilişkiliyse, çarpık ayak ameliyat dışı tedaviye daha dirençli olup hatta bir veya birden fazla ameliyat gereksinimi olabilir.

Sebebi ne olursa olsun çarpık ayak tedavi olmaksızın düzelmez. Çünkü; tedavi edilmemiş çocuklar, ayak tabanı yerine ayağın dış kenarına basarak yürümesi nedeniyle, ağrılı nasırlar gelişir, ayakkabı giyemez ve günlük aktiviteleri ciddi şekilde sınırlanmış olur. Fakat PEV ile doğan bebeklerin ebeveynleri, uygun tedavi ile çocuklarını normal, aktif bir yaşama izin veren ayaklara sahip olabileceklerini bilmelidirler.

Tedavi edilmeyen çarpık ayak, çocuk büyüdükçe ciddi sakatlığa neden olur.

Sebebi

Maalesef nedeni tam olarak bilinmiyor. En yaygın ve kabul gören teori, PEV’in genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunundan kaynaklandığıdır. Bu nedenle PEV geçmişi olan ailelerde risk daha yüksektir.

Tedavi

Tedavinin amacı, ayak tabanına düz bastırmak, normal anatomik duruş, plantigrad posizyon ve işlevsel, ağrısız bir ayak elde etmektir.

1- Cerrahi Dışı Tedavi

Çarpık ayağın ilk tedavisi, deformite ne kadar şiddetli olursa olsun ameliyat değildir. İlk yöntem seri alçılama yöntemidir. En sık ponseti yöntemi kullanılır.

Ponseti yöntemi; Dünyada en yaygın kullanılan teknikdir. Deformite kademeli olarak, haftalık alçı değişimleri yapılarak yavaş ve nazik gerdirmeler ile düzeltilir. Bu yöndem de alçı ayaklara uygun düzeltici pozisyon verildikten sonra, ayaktan dizüstüne kadar yani uzun bacak alçı şeklinde yapılır.

Tedavi doğumdan hemen sonra birkaç gün içinde cilt kendine gelir gelmez başlanmalıdır. Yöntemin unsurları şunları içerir:

Manipülasyon ve alçılama haftalık olup genellikle 6 ila 8 hafta sürebilir. Her hafta germe, ayağa yeniden pozisyon verme ve sonrasında alçı yapılır.
Aşil tenotomisi. 6 veya 8 haftalık manipülasyon ve alçılama döneminden sonra, bebeklerin yaklaşık yüzde 90’nında Aşil tendonu gergin olduğu için gevşetilir yani aşilotomi ameliyatı yapılır. Bu hızlı ve küçük tenotomi denilen bir ameliyat prosedürüdür. Kesim çok küçüktür ve dikiş dahi bazen gerektirmez. Bu işlem sonrası bacağa yeni bir 3 haftalık son bir daha alçı uygulanmaktadır.
Alçı çıkarıldıkdan sonra ise Dennis Brown denilen ortez ve özel ayakkabı tedavisine geçilir. Çünkü PEV’lerin doğal bir tekrarlama eğilimi vardır. Ayağın kalıcı olarak doğru pozisyonda kalmasını sağlamak için, bebeğin birkaç yıl boyunca bu ortezi takması gerekecektir.
İlk 3 ay boyunca ortez tam zamanlı (günde 23 saat) takılacaktır. Ortez kalça süresi kademeli olarak azalacaktır. Çocuk yürümeye başlayınca sadece geçeleri takılabilir. Çoğu çocukta bu ortez tedavisi en az 2 yıl boyunca devam edilmelidir.  Bebeklerin orteze alışmaları başta zor olabilir. Çocuk yürümeye başlayınca ortez sadece gece takılır.
Ortez düzgün kullanılmaz ise çarpık ayağın tekrarlama ihtimali yüksektir. Yinede çok az çocukta uygun tedavi edilmesine rağmenüks görülebilir. Çocuğun ayağı düzenli olarak bottan kayıyorsa, hafif nüksetmesinin ilk işareti olabilir. Fakt bu durum genellikle birkaç seri alçı ve muhtemelen küçük bir ameliyatla düzeltilebilir.

2- Cerrahi Tedavi

Çarpık ayaklı çocukların çoğu ponseti yöntemi ile başarılı bir şekilde tedavi edilirken, çoz az bir kısmı ilave ameliyatlara ihtiyaç duyabilir. Bazen deformite tamamen düzeltilemez veya nüks eder. En büyük sebebi ailenin tedaviye uyumsuzluğu ve verilen önerileri takip etmemeleri veya uygulamada gevşekliklik göstermeleridir. Ebeveynler açısından tedavi programı maalesef zordur. Fakat iyi takipde olsa tedaviye yanıt vermeyen çok ciddi deformitelerde ayak ve ayak bileğindeki tendonları, bağları ve eklemleri düzeltmek için ameliyat gerekebilir.

Cerrahi basit bir prosürden ciddi ve geniş bir ameliyata kadar değişebilir. Bazen az kapsamlı cerrahi olarak yalnızca deformiteye katkıda bulunan tendolar gevşetilebilir, ayak bileğinin ön kısmında yer alan anterior tibial tendon transferi yapılabilir. Daha kapsamlı olarak rekonstrüktif cerrahi, ayaktaki çok sayıda yumuşak doku yapısının kapsamlı şekilde gevşetilmesi şeklinde de olabilir. Bu ameliyatlardan sonra 4 ila 6 hafta arası alçıya alınabilir. Yine sonrasında bir yıl veya daha uzun süre özel ayakkabılar veya ortezler kullanılacaktır.

Bu ameliyatların en yaygın komplikasyonları ise deformitenin aşırı düzeltilmesi, sertlik ve ağrıdır.

Geniş kapsamlı çeşitli ameliyat prosüdürleri şunlardır;

Posteromedial yumuşak doku gevşetme ve tendon uzatman
Medil kolanda uzatma, lateral kolonda kısaltma veya koboid kemik osteotomisi
Talektomi
Multiplanlı supramalleoler osteotomi
Triple Artrodez

Hangi ameliyat prosedürü gerektiğine geniş değerlendirmeler ile karar verilir.

3- Genel Tedavi Sonuçları

Tedavi ile neredeyse normal bir ayak elde edilebilmektedir. Çocuklar koşabilir, oynayabilir ve normal ayakkabılar giyebilirler. Fakat;

Etkilenen ayak diğer ayağa göre genellikle daha küçük ve biraz daha az eklem hareket açıklığına sahiptir.
PEV’li ayakların baldır kasları daha incedir. Bu nedenle akranlarına göre daha erken yorulmadan şikayet edebilirler.
Etkilenen bacak, diğer bacağa göre ise biraz daha kısa olabilir.

Dennis Brown ortezi için Yararlı Bilgiler

Çocuğunuzla Oynayın ; Çocuğunuz Dennis Brown ateli takılıyken aynı anda bacakları tekmeleyebilir ve sallayabilir. Bu durumda ortezin orta barı ile dizleri nazikçe büküp düzleştirerek oyun oynayabilirsiniz.
Rutin Takma Saati Oluşturun; Gece ve uyku zamanı boyunca, çocuğunuz “uyku noktasına” her gittiğinde korseyi takın. Çocuğunuz uyku zamanı geldiğinde korseyi takma zamanının geldiğini anlayacaktır. Bu şekilde çocuğunuz telaşlanma veya aksi davranış olasılığı daha az olacaktır.
Ortezin ortasınadaki bar için pad sünger kullanın; Koruyucu pad ile çocuğunuzu, kendinizi ve mobilyalarınızı metal çubuktan koruyabilirsiniz.
Cilt üzerinde asla losyon kullanmayın; Kullanım sırasında biraz kızarıklık olması normaldir. Losyon ile bu durum kötüleşebilir. Ayrıca topuğun arkasında parlak kırmızı lekeler genellikle topuğun kaydığının işareti olabilir. Kayışları ve / veya tokaları sabitleyerek topuğun ayakkabının içinde kalmasını sağlanmalıdır. Kızarıklık için çocuğunuzun ayaklarını günde birkaç kez kontrol ediniz.

Kaçışları Önleyin

Çocuğunuz Dennis Brown ortezinden kaçmaya, ayakkabıyı çıkarmaya devam ederse aşağıdaki ipuçlarını deneyin. Her adımdan sonra topuğun tam yerinde olup olmadığını kontrol edin. Ayak yerinde değilse;

Ayakkabının dilini biraz çekin ve bağcığı biraz daha sıkın.
Çift çorap deneyin ayakkabı boşluğunu alır.
Ayakkabı bağcıklarındaki boşluğu alınız
Daha kalın ayakkabı bağcığı kullanabilirsiniz
Pamuklu ve kaymaz tabanlı çorapları deneyin.

Çocuk Ortopedisi

Perthes-Calve-Legg Hastalığı

Perthes Hastalığı, femur başı dediğimiz uyluk en üst kısmındaki top şeklindeki kemik bölgesinin kan akımının geçici olarak duraksaması ile gelişir. Bunun sonucunda, Perthes hastalığı femur başı kemiğinde nekroz dediğimiz kemik ölümü ve akabinde yeniden nekrotik kemiğin uzaklaştırılıp yeni kemik oluşumu ile giden bir süreç içerisinde seyreder. Perthes hastalığı sıklıkla 4-10 yaş arasındaki çocuklarda görülen bir hastalıktır. Perthes hastalığı erkek çocuklarda kızlardan 4 kat daha çok görülür.

Perthes Hastalığının Belirtileri

Perthes hastaları, sıklıkla aksama, kalça veya diz ağrısı şikayeti ile doktora başvururlar. Hastaların bulguları zaman zaman şiddetlenir zaman zaman hafifler. Perthes hastalarının muayenelerinde eklem hareketleri kısıtlı olup eklem hareketleri sırasında çocuk ağrıdan şikayet edebilir. İleri olgularda bacak çapında incelme ve kısalık görülebilir.

Perthes Hastalığında Tanı

Perthes hastalığında, tanı anemnez, fizik muayene ve radyografi ile koyulur.

Sınıflama için MR çekilebilir.

Perthes Hastalığında Tedavi

Perthes hastalığının tedavisinde amaç eklem hareket açıklığının korunmasıdır. Ağrılı dönemlerde istirahat ve antiemflamatuvar ilaçlarla tedavi önerilir.

Perthes hastalığının süreci 2-2.5 yıl kadar sürmektedir. Bu süreçte çocuğun aşırı sportif aktivitelerde bulunması, yüksekten atlaması ve temas sporuna katılımına mümkün oldukça engel olunmalıdır. Bununla beraber çocuğun günlük aktivitelerinde kısıtlanmaya gidilmez.

Femur başı topunu yuvada tutmak için bacaklar açık posizyonda alçı uygulaması, bir takım ortezler kullanılması ve cerrahi uygulamalar Çocuk Ortopedistleri tarafından kullanılan yöntemlerdir. Hastalığın seyrinin uzun olması (2-2.5 yıl) çocukların alçı veya ortez tedavisine uyumunu güçleştirmektedir. Bu nedenle bir çok ortopedist gerekli olgularda cerrahi tedaviye yönelirler.

Çocuk Ortopedisi

PEDİATRİK AYAK PROBLEMLERİ

Clubfoot (Çarpık Ayak )(PEV)

Ayakların bilekten ve parmaklardan içeri dönük olması halidir. Ayaklardaki çarpıklık doğumdan itibaren vardır ve çok belirgin bir şekil bozukluğudur. Ayak tabanları birbirine bakar. Sık görülen bir doğumsal anomalidir.

Clubfoot (Çarpık Ayak ) Tedavi Yöntemleri

Germe ve alçılama: Ponseti Yöntemi olarak bilinen bu özel yöntemde, germe ve alçılama uygulanır. Daha sonrasında özel ortezler kullanılır.

Cerrahi Tedavi: Bazen germe, alçılama ve destekleme yöntemleri, bebeğinizin deformitesini düzeltmede yeterli olmadığında, ameliyat gerekebilir.

İçe Basma

Birçok kişinin ayakları düz veya dışa dönüktür. Bazı çocuklarda ise içe dönüklük vardır. İçe basma demek düz karşıya bakması gerekirken ayakların içeri doğru bakmasıdır. Çok yaygın bir durumdur. Yürürken ve koşarken oraklama olur ve içe basma daha da belirginleşir.

Sebep Olan Durumlar

1- Tibia kemiğinde içe dönmesi Genellikle 4 yaş altında düzelme olur. Eğer bu durum 8-10 yaşına kadar devam ederse o zaman tekrar değerlendirilmesi gerekir.

2- Femur kemiğinin dönüklüğü özellikle 5-6 yaşındaki çocuklarda fark edilen bir durumdur. Genellikle 8-10 yaşında düzelir.

3- Düz tabanlık bu çocuklarda dengeyi daha iyi sağlamak için içe basarak görülür. Özel ayakkabı, kama, tabanlık gerekli değildir. Genellikle 5 yaşında düzelir.

4- Ayak ön kısmının dönüklüğü ( metatarsus adduktus). Çoğunlukla kendiliğinden düzelir. Düzelmez ise germe egzersizleri tavsiye edilir 6 ay sonra bu dönmenin aşırı olduğu ve ayağın sert olduğu durumlarda alçı, özel cihaz veya ayakkabı önerilebilir.

5- X bacak ve O bacak : bu durumlar genellikle çocuk büyüdükçe düzelir. Tedaviye gerek yoktur. 5 yaş üstünde devam ediyorsa tekrar değerlendirilmelidir.

Çocuk Ortopedisi

PES PLANUS

Normal sağlıklı bireylerin ayak tabanının iç kısmında ayak kemeri (medial longitudinal ark), kavis veya bir çukur otururken de yürürken de olmalıdır. Fakat esnek düztabanlığı olan çocuklar ayağa kalktıklarında, otururken var olan ayak çukuru veya arkı kaybolur.

Klinik Muayene ve Şikâyetler

Düztabanlık genetiksel veya kalıtımsal olabilir. Ayırıcı tanı açısından herhangi bir nörolojik veya kas hastalığı olup olması önemlidir. Ayakkabıların belli kısımlarında bozulma ve eskime olabilir. Parmak ucunda durunca veya oturunca ayak arkı tekrar oluşur.

Teşhis

Genellikle fizik muayene ile direk teşhis konur. Fakat tarsal koalisyon, vertikal talus ve aksesuar naviküler kemik için röntgen çekilebilir.

Tedavi

1- Cerrahi Dışı Tedavi

Germe egzersizleri;

Ortopedik tabanlıklar:
2- Cerrahi Tedavi

Kalıcı ağrısı olan ergenlere nadiren cerrahi tedavi önerilebilir.

Çocuk Ortopedisi

SEVER HASTALIĞI

Sever hastalarının çoğu dinlenme, ayakkabı değişikliği, esnetme ve güçlendirme egzersizleri ile ağrıdan kurtulur ve günlük aktivitelere dönüş yapabilirler.

Klinik Bulgular ve Şikâyetler

Ağrılı şikayetler genellikle koşma, zıplama veya sporla ilgili diğer aktivitelerle ortaya çıkar.

Teşhis ve Muayene

Tedavi

Sever hastalığının tedavisi, ağrı ve şişliğin azaltılmasıdır. Egzersiz ve spor aktiviteleri sınırlandırılmalıdır.

Tabanlık
Germe egzersizleri
NSAİ ilaçlar ağrıyı ve şişmeyi azaltmada kullanılabilir.

Çocuk Ortopedisi

PES PLANUS

Klinik Muayene ve Şikâyetler

Teşhis

Genellikle fizik muayene ile direk teşhis konur. Fakat tarsal koalisyon, vertikal talus ve aksesuar naviküler kemik için röntgen çekilebilir.

Tedavi

1- Cerrahi Dışı Tedavi

Germe egzersizleri;

Ortopedik tabanlıklar:

2- Cerrahi Tedavi

Kalıcı ağrısı olan ergenlere nadiren cerrahi tedavi önerilebilir.

Çocuk Ortopedisi

Serebral Palsi

Serebral palsi beynin bir bölgesindeki hasar nedeniyle ortaya çıkan kas kontrol yetersizliğini anlatan bir terimdir. Serebral palsili çocuklarda güçsüzlük, sertlik, yavaşlık, titreme ve denge bozukluğu gibi pek çok sorun gözlenebilir.

Serebral Palsi Tipleri

1-Spastik Serebral Palsi

En sık görülen tiptir. Spastisite kasların tutuk ve gergin olması demektir. Serebral palside etkilenen bölgede her iki kas grubu (flex-ekstan) aynı anda kasılarak hareketin gerçekleşmesini olanaksızlaştırır.

2-Atetoid Serebral Palsi

3-Ataksik Serebral Palsi

En az görülen tiptir.

4-Karışık Tip

Hemipleji (Hemiparezi): vücudun bir tarafındaki kol ve bacak etkilenmiştir.

Dipleji (Diparezi): Her iki bacak daha çok etkilenmiştir. Genellikle kol ve el fonksiyonlarında da az etkilenme söz konusudur.

Kuadripleji (Kuadriparezi- Tetraparezi): Her iki kol ve bacakla birlikte gövde de tutulmuştur. Yüzdeki, ağız çevresindeki ve yutkunma ile ilgili kaslarda da etkilenme olabilir.

Serebral Palsi Hastalığın Neden Olabilecek Bazı Faktörler

Gebelik döneminde geçirilen döküntülü hastalıklar (kızamık, kızamıkçık)
Kullanılan ilaçlar
Akraba evliliği
Doğum sırasında güçlükler
Erken veya geç doğum
Bebeğin oksijensiz kalması
İkiz veya üçüz doğum
Doğum sonrasında bebeğin geçirdiği yüksek ateşli hastalıklar
Kan uyuşmazlığı
Ağır ve uzun süren sarılık,
Kafa travması
Zehirlenmeler
Vitamin eksikliği çocukta beyin hasarına yol açabilir.

Çocuk Ortopedisi

Femurbaşı epifiz kayması (FBEK)

Çocuklarda nadir görülen bir hastalıktır. Nedeni net olarak bilinmemektedir. Femur topuzu başındaki büyüme hattının olması gereken pozisyondan kayarak uzaklaşması sonucu oluşur.

Teşhis

Anamnez ve fizik muayene

xRay

Risk Faktörleri

FBEK’nın nedeni bilinmemektedir.

Erkeklerde ve kilolularda sıktır

Nadiren travma öyküsü vardır.

Tedavi

Kaymayı engellemek ve kalçayı istikrarlı hale getirmek için, kapalı redüksiyonu takiben femur başını büyüme plağına en yakın pozisyonda vida ile sabitlemek gerekir.

Komplikasyonlar

FBEK ile ilişkili birçok ciddi istenmeyen durum mevcuttur. En yaygın olanları avasküler nekroz ve kondrolizdir.

Avasküler nekroz ameliyattan 6 ay ile 2 yıl sonra ortaya çıkar.

Kondroliz ise eklem kıkırdağının kaybı ile ortaya çıkar. FBEK’nın majör ve korkulan komplikasyonudur. Kalçada sertlik ve kalıcı eklem hareket kaybına yol açar.

Ameliyat sonrası hasta bir hafta ile 1 aya kadar kalçaya yük vermez ve koltuk değneği kullanır. Takip süresi 18 ile 24 ay arasında sürer. Her 3 ayda bir kontrol film çekilmelidir.

Çocuk Ortopedisi

PEDİATRİK KALÇA PROBLEMLERİ

Gelişimsel Kalça Diplazisi

Anne karnında kalça gelişiminin geri kalması yada kalçanın çıkık olması durumudur.

Gelişimsel Kalça Diplazisinde Tanı

Anamnez ve fizik muayene

Fizik muayenede hastanın yaşına göre instabilite testleri (Ortolani, Barlow), abduksiyon kısıtlılığı, ekstremiteler arasında uzunluk farklılığı, yürüyen hastalarda aksama, daha ileri yaştaki hastalarda kalça eklem ağrısının varlığı ve fizik muayenede özel testlerin uygulanması ile eklem instabilitesinin belirlenmesi tanıda önemlidir.

0-9 ay aralığında temel tanı yöntemi kalça USG dir.

Daha sonra xRay tanı ve takipte önemlidir.

Gelişimsel Kalça Diplazisinde Tedavi

GKD tedavisinde amaç stabil, normal hareket genişliğine sahip, ağrısız ve radyolojik kriterlere göre normal sınırlarda bulunan kalça eklemi elde etmektir. Bu amaca ulaşmanın temel yolu erken tanı ve erken tedavidir. Hastalığın tedavisi yaş büyüdükçe daha karmaşık hale gelir ve sonuçları artan yaş ile kötüleşir.

ilk bir yaş içerisinde bu konservatif yöntemlerle sağlanırken, 1 yaşından sonra stabil ve konsantrik redüksiyon genellikle cerrahi girişimlerle sağlanır.

Yaşamın ilk 4-6 ayında ideal tedavi metodu Pavlik bandaj uygulamasıdır.

4-6 aylık dönem sonrasında başvuran hastalarda genel anestezi altında kapalı redüksiyon ve redüksiyonun idamesi için alçı uygulaması gereklidir. Bu yaş grubunda cerrahi tedavi ancak kapalı yöntemlerle stabil ve konsantrik redüksiyonun sağlanamadığı durumlarda gereklidir.

Bir yaşından sonra tüm hastalarda redüksiyon açık (cerrahi) olarak gerçekleştirilir. 18 aydan büyük hastalarda açık redüksiyona ilave olarak sekonder pelvik ve/veya femoral osteotomiler tedavinin bir parçası olarak gündeme gelir.

Doğuştan kalça çıkığı daha çok kızlarda görülür. Ailesinde DKÇ olduğu zaman görülme sıklığı %20’ye kadar çıkmaktadır. Makat gelişi ile doğan bebeklerde de oldukça sık görülür.

Yürümeden önceki belirtiler:

1- Otolani ve Barlow testleri negatif olur: Çevre yumuşak dokular ve kemik tedricen başın anormal bozisyonuna adapte olur. Zamanla başı redükte etmek güçleşir.

2- Abduksiyon kısıtlığı (Hart belirtisi): Kalça çevresindeki tüm kaslar kontrakte olur. En belirgin olanı adduksiyon kontraktürü ile kendini gösteren adduktor kaslardaki gerginliktir.

3- Cetvel belirtisi (Allis, Galeazzi belirtisi): Baş, asetabulum içinde olmadığı için uyluk kısalır. Doğumda belli belirsiz olan cetvel belirtisi, bu devrede belirgin olur.

4- Piston belirtisi (Dupuytren belirtisi): Daha belirgin olur.

5- Bacak pililerinde asimetri (Peter-Bade belirtisi): Uyluk sıldıkça uyluk pilileri derinleşir ve ilave deri pilileri ortaya çıkar.

6- Hoffa belirtisi: Kalça hareketleri sırasında, o kalçada çıtırtı şeklinde krepitasyon alınır.

7- Kalça içe ve dışa rotasyonu artar (Trelat belirtisi)

8- Savariaud belirtisi: Sırtüstü yatan çocuk oturtulacak olursa, çıkık bacak yukarı doğru çekilir.

Yürümeden Sonraki Belirtiler

1- Topallama:

2- Trendelenburg belirtisi pozitif olur

3– Büyük trokanterler çıkıntılıdır

4- Abduksiyon kısıtlığı

5- Lumbal lordoz artar

6- Kısalık

7- Roser-Nelaton çizgisi

TEDAVİ

0-2 ay

Bu devrede Ortolani manevrası ile redüksiyon yapılır. Pavlik bandajı uygulanır.

Kalça stabil oluncaya kadar ve pelvis radyografilerinde redüksiyonun stabil olduğunu görülünceye kadar bandaj takılır. Bu yenidoğanda ortalama 6 haftadır. Çocuk tedaviye ne kadar geç gelirse, bu süreye 6 hafta ilave edilir. Bundan sonra kalçanın radyolojik görünümü normal oluncaya kadar, uyku esnasında bandaj tutulur, değer zamanlar çıkarılır.

Kalçayı fleksiyon ve abduksiyonda tutmak için pavlik bandajından başka Frejka yastığı, Von-Rosen abduksiyon ateli, İlfeld cihazı gibi ortopedik cihazlarda vardır.

2-6 ay arası

Bu devrede kalça Ortolani manevrası ile yerine konamayabilir. Bu durum genellikle adduktor kasların kontraktürüne bağlı olur. Bu durumda kalçalara fleksiyon ve abduksiyon pozisyonunda Pavlik bandajı uygulanır. Genellikle 2 veya 3 hafta içinde çıkık kendiliğinden yerine girer.Yerine girip girmediği radyografi ile kontrol edilir. Yerine girdikten sonra çocuğun yaşı +6 hafta kadar bandajda tutulur.

8-16 ay arası

Anestezi altında kapalı yada açık redüksiyon ve pelvipedal alçı yapılır.

xRay ile redüksiyon takip edilir.

18 ay – 4 yaş arası

18 aydan sonra kalça genellikle yerine konamaz. Açık redüksiyonu takiben çatı ameliyatları gerekebilir.

Çocuk Ortopedisi

Perthes-Calve-Legg Hastalığı

Perthes Hastalığının Belirtileri

Perthes Hastalığında Tanı

Perthes hastalığında, tanı anemnez, fizik muayene ve radyografi ile koyulur.

Sınıflama için MR çekilebilir.

Perthes Hastalığında Tedavi

Perthes hastalığının tedavisinde amaç eklem hareket açıklığının korunmasıdır. Ağrılı dönemlerde istirahat ve antiemflamatuvar ilaçlarla tedavi önerilir.

Çocuk Ortopedisi

Femurbaşı epifiz kayması (FBEK)

Çocuklarda nadir görülen bir hastalıktır. Nedeni net olarak bilinmemektedir. Femur topuzu başındaki büyüme hattının olması gereken pozisyondan kayarak uzaklaşması sonucu oluşur.

Teşhis

Anamnez ve fizik muayene

xRay

Risk Faktörleri

FBEK’nın nedeni bilinmemektedir.

Erkeklerde ve kilolularda sıktır

Nadiren travma öyküsü vardır.

Tedavi

Kaymayı engellemek ve kalçayı istikrarlı hale getirmek için, kapalı redüksiyonu takiben femur başını büyüme plağına en yakın pozisyonda vida ile sabitlemek gerekir.

Komplikasyonlar

FBEK ile ilişkili birçok ciddi istenmeyen durum mevcuttur. En yaygın olanları avasküler nekroz ve kondrolizdir.

Avasküler nekroz ameliyattan 6 ay ile 2 yıl sonra ortaya çıkar.

Kondroliz ise eklem kıkırdağının kaybı ile ortaya çıkar. FBEK’nın majör ve korkulan komplikasyonudur. Kalçada sertlik ve kalıcı eklem hareket kaybına yol açar.

Ameliyat sonrası hasta bir hafta ile 1 aya kadar kalçaya yük vermez ve koltuk değneği kullanır. Takip süresi 18 ile 24 ay arasında sürer. Her 3 ayda bir kontrol film çekilmelidir.

Çocuk Ortopedisi

Osgood – Schlatter Hastalığı

Çocukluk çağında sık rastlanan bir diz ağrısı sebebidir. Diz kapağının alt ucundan, kaval kemiğine (tibia) yapışan patellar tendon ve yapışma yerinde ağrı ve hassasiyet olmasıdır. Büyüme döneminde gevşek olan kemik- tendon yapışma yerinin uyluk ön bükümündeki kasların (kuadriseps, dizi doğrultucu kas) ani kasılması ile bu bölgedeki periost (kemiği çevreleyen zarlar) tüberositas tibiadan (kaval kemiğinin uç-önündeki çıkıntı) ayrılır.

Klinik Bulgular

Diz önağrısı(sporla artan dinlenince geçen)
Şişlik
Diz kapağı altında dokunmakla hassasiyet

Teşhis

Anamnez ve klinik muayene çoğunlukla yeterlidir. Ayırıcı tanı için görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Tedavi

Teşhis konulduktan sonra tedavide ağrı ve şişliği azaltmak hedeflenmelidir. Ağrı kesiciler ve istirahat ilk önerilerdir. Aktivite kısıtlaması yapılır.

Çocuk Ortopedisi

Doğuştan kalça çıkığı (DKÇ), kalça ekleminin anormal gelişimi olup, uyluk başı topuzunun, kalça eklemi soketinin dışına çıkması olarak tanımlanır. Hastalarda kalça eklemi bağları gevşek yapıdadır.DKÇ’nın derecesi çocuktan çocuğa değişir. Bazılarında topuz soketin içinde fakat gevşektir.Bazı çocuklarda ise tamamen topuz, soketin dışında ve tam çıkık söz konusudur.

Yeni doğmuş bir bebek rutin muayeneleri sırasında GKÇ açısından kontrol edilmelidirler. Doğumda bu durum tespit edilirse genellikle düzeltilebilir. Çocuk yürümeye başlayıncaya kadar kalça çıkığı tespit edilemeyebilir. Bu aşamaya kadar tespit edilemeyen kalça çıkıklarının tedavisi daha karmaşık ve belirsizdir.

Kalça çıkığı tedavi edilmediğinde bacaklar arası uzunluk farkı ve “ördek vari” yürüyüş karşımıza çıkar.Özellikle 1,5 yaş öncesi başarılı tedavide kalça eklemi normal fonksiyonlarını kazanabilir. Fakat 2 yaş ve sonrası geç kalınmış tedavilerde, kalça ekleminde kireçlenme meydana gelebilir.

Sebepler

DKÇ’de ailesel veya genetik faktörler ön planda olabilir.
Kız
Makat doğum
Kundaklama
İlk bebekler risk altındadır.

Çocuk Ortopedisi

Klinik Bulgular

Kalça çıkıklı bebekler yürüyünceye kadar dışardan bir belirti vermezler. Bunun için her ebeveyn çocuklarını rutin olarak doktora götürüp kontrolden geçirmelidir. Bunun dışında;