(Skolyoz vb.) Omurga Hastalıkları
Omurga Hastalıkları
SKOLYOZ
Skolyoz omurganın önden bakınca dümdüz olması gerekirken, yana doğru eğilerek S veya C şeklini almasına denir. Omurganın kendi ekseni etrafında dönmesi ile oluşan bu durumda kürek kemiği, bir omuz veya kalça diğer tarafa göre daha yüksekte görünerek vücut duruşunda asimetriye yol açmaktadır. Bu durum hastalarda duruş bozukluğu olarak ifade edilmektedir. En sık skolyoz tipi adolesan dönemde ve nedeni bilinmeyen olarak geçen Adolesan İdiopatik Skolyoz’dur. İdiopatik kelimesinin Türkçe manası nedeni bilinmeyen demektir.
10 derecenin üstü skolyoz olarak kabul edilmektedir. Ve tüm toplumda skolyoz %3 olarak görülmektedir. Yani her yüz kişiden 3’ünde skolyoz görülür. Kadın erkek oranı eşittir fakat ileri derece eğriliklere ilerleme riski kızlarda daha yüksektir.
Skolyoz Belirtileri
Skolyoz, yetişme çağındaki çocukların geleceğini tehdit eden bir hastalık. Hastalık erken belirlendiğinde tedavisinde yüzde 100’e varan bir başarı sağlanıyor. Ancak zamanında teşhis edilemeyen omurga eğrilikleri ilerlemişse, çocukların normal gelişimi engelleniyor. Erişkinlik döneminde; bel ve sırt ağrıları, kalp ve akciğer fonksiyon bozuklukları ortaya çıkıyor. Skolyoz hastalığı yüzünden her 1000 kişiden 2 – 3’ünün aktif tedavi görmesi, her 1000 kişiden 1’inin de ameliyat olması gerekiyor. Skolyoz, dikkatli bir göz tarafından farkediliyor. Bu belirtiler şunları kapsıyor:
Kalçalar ve omuz seviyeleri arasında eşitsizlik görülüyor.
⦁ Kollar ile vücut arasındaki mesafenin eşitliği ve vücudun balansı bozuluyor.
⦁ Baş bir yana, vücut bir yana savrulduğu için çocuklar bir bacaklarının daha uzun olduğu duygusuna kapılıyor.
⦁ Kız çocuklarının eteğinin bir bölümü yukarı çekiyor.
⦁ Göğüs kafesinde asimetri ve bir kürek kemiğinde tümsek gözlenebiliyor.
⦁
Öne Eğilme Testi
İdiopatik Skolyoz Tipleri
1 – Adolesan İdiopatik Skolyoz: En sık görüleni adolesan tiptir. Bu tip 10 yaşından sonra ortaya çıkmaktadır.
2 – İnfantil İdiopatik Skolyoz: 3 yaşın altında görülen skolyozdur ki sebebi doğuştan da olabilir, nörolojik veya genetikte olabilir veya bilinmeyebilir.
3 – Juvenil İdiopatik Skolyoz: 3-10 yaş arasında görülen tip ise olarak isimlendirilir. Çok yaygın değildir.
Muayene
Muayene sırasında omuz düşüklüğü, sırtta çıkıntı veya leğen kemiklerinde asimetri ön planda olabilir. Sırt ağrısı çok nadir olmakla birlikte olabilir. Hastada şekil ve duruş bozukluğu şikâyeti ön plandadır. Sıklıkla ilkokul çağında teşhis konulmaktadır. Şüphe duyulması durumunda tüm omurgayı içine alan röntgen çekilmelidir. Ölçülen tüm boy filminde skolyozun açısal derecesi ölçülerek eğriliğin derecesi tespit edilir.
Tedavi
Hastanın yaşı, skolyozun tipi, eğriliğin derecesi ve ilerleme risk oranlarına göre tedavi planı değişmektedir. Skolyoz üç ana temel tedavi esası vardır. Yukarıda sayılan durumlara göre;
⦁ Takip
⦁ Korse
⦁ Fizik tedavi
⦁ Cerrahi tedavi seçenekleri mevcuttur.
(Skolyoz)
Omurga Hastalıkları
Spinal stenoz (Dar Kanal)
Dar Kanal Nedir?
Dar kanal, omurgayı oluşturan omur kemiklerinin ortasında yer alan omurilik kanalının ön-arka veya sağ-sol çaplarının daralarak, yukardan aşağı içinden geçen omuriliği bazı seviyelerde boğmasıdır. Omurilik kanalının yanlarında her seviyede birer çift sinir kökü kanalı yer alır. Dar kanal bazen de bu ince kemik kanallarının daralarak, sinir köklerini içinden geçtiği sırada gelişir.
Belirtileri
1- Hareketle artan, dinlenmekle azalan ağrı
2- Bacaklarda uyuşma, karıncalanma, üşüme, sıcak hissetme, güçsüzlük, yorgunluk.
3- Sık düşme, yürürken ayağının takılması.
4- Yürüyüş mesafesinin kısalması (arada oturup belini düzeltip sonra tekrar yürür)
Tanı Nasıl Konulur?
X-Ray
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Magnetik Rezonans görüntüleme (MRG)
EMG
Tedavi Yöntemleri
Cerrahi dışı yöntemler
Ağrıyı azaltmak için ağrı kesiciler
Hastanın esnekliğini korumak kas güçlendirmek için fizik tedavi ve egzersizler önerilir.
Cerrahi tedavi yöntemleri:
Cerrahi sadece cerrahi olmayan yöntemlerle ağrısı dindirilemeyen az sayıdaki hasta için önerilir. Cerrahi ayrıca ilerleyen bacak kuvvetsizliği yada mesane ve barsak kontrol problemleri olan kişilere önerilir. Yürüme mesafesi iyice kısalmış, yaşam kalitesi düşmüş hastalarda da cerrahi iyi bir seçenek olabilir.
Dar kanal kemik kanalın darlığı sonucu olduğundan cerrahide amaç kemik kanalın açılarak sinirlere yeterli yer sağlanmasıdır. Hastaların normal aktivitelerinin pek çoğuna dönmesine haftalar içinde izin verilir. Normal aktivitelere dönüşte yardımcı olması için ameliyat sonrası fizyoterapi önerilir.
Omurga Hastalıkları
Bel Ağrısı Nedir?
Bel ağrısı şiddetli ya da uzun süreli olduğu zaman kişilerin günlük ve iş yaşamlarını olumsuz yönde etkileyerek yaşam kalitelerini belirgin derecede düşürebiliyor.
Bel Ağrısının Belirtileri
1- Belde ağrı ve kasılma
2- Hareket kısıtlılığı
3- Bacağa yayılan ağrı ve uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük
4- Topallayarak yürüme
5- Vücutta bir tarafa çarpılma
6- Bazen idrar tutamama
Bel Ağrısı Kimlerde Görülür?
1- Hareketsiz bir iş ve hayat tarzı, daha çok oturarak çalışmak,
2- Şişmanlık,
3- Ağır şeyler kaldırmak,
4- Mücadele sporları,
5- Bilinçsiz spor yapmak,
6- Yanlış oturuş ve duruş alışkanlığı,
7- Mesleğini sevmeme,
8- Fiziksel aktiviteye ısınmadan başlamak risk faktörüdür.
Bel Ağrısının Önlenmesi
1- Düzenli egzersiz yapılması
2- Ağırlık kaldırırken doğru teknik uygulanması
3- Uygun vücut ağırlığının korunması
4- Otururken pozisyona dikkat edilmesi
Hangi hastalıklarda bel ağrısı olur
Spinal stenoz (Dar Kanal)
Spondilolistezis(Bel Kayması)
Kireçlenme-Osteoartirit
Osteoporoz, Kemik Erimesi
Tedavi Yöntemleri
İlaç tedavisi
İstirahat
Korse uygulaması
Fizik tedavi yöntemleri
Cerrahi yaklaşım
(Skolyoz)
Bel fıtığı Belirtileri
Bel ve bacak ağrısı en belirgin şikayettir. Fakat bazen bel veya bacak ağrısından sadece biri de bulunabilir. Hareket kısıtlılığı, topallayarak yürüme, vücudun bir tarafa doğru çarpılması gözlemlenebilir. Ağrıyla birlikte bacaklarda uyuşma, karıncalanma, hastalık ilerledikçe kuvvet kaybı ve incelme (atrofi) görülebilir.
Tanı
Fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri (MR ve röntgen), birlikte değerlendirilir. Tanıda esas yol gösterici olan muayene bulgularıdır. MR ve röntgen bulguları muayeneyi teyit etmek açısından önemlidir.
Tedavi
Başlangıç safhasında ve nörolojik problemi olmayan hastalarda konservatif yöntemler uygulanır.
Ağrı kesici, adale gevşetici ve antienflamatuar ilaçlar verilir.
Sert yatak istirahati tavsiye edilir.
Fizik tedavi önerilir.
İlerleyen şikayetler ve nörolojik problemi olan hastalarda cerrahi yöntemler önerilir.
Cerrahi sonrası fizik tedavi önerilir.
(Skolyoz)
Boyunda ağrıya yol açan çok sayıda neden vardır.
Omurgasal Nedenli Boyun Ağrıları
Omurgasal kaynaklı belli başlı 3 neden söz konusudur.
1-Omurga ve yumuşak dokuların travmaya bağlı zedelenmeleri
2- Omurgalarda yıpranmalara bağlı boyun kireçlenmeleri
3- Boyun fıtığı
Omurga Dışı Boyun Ağrıları
1- Boyun omurgası ile 1. kaburganın birleşmesi
2- “Skalenus Antikus” adalesinin sıkışması sendromu
3- Pektoralis minor adalesinin sıkışma sendromu
Boyuna Doğru Yansıyan Ağrılar
Nedeni boyunda olmadığı halde ağrının hissedildiği yer boyun olabilir.
1- Strese Bağlı Boyun Ağrıları
2- Adele Kaynaklı
3- Yanlış Duruş Bozuklukları
4- Göz Hastalıkları Kaynaklı
5- Romatizmalar
6- İç Hastalıkları Nedenli olabilir
(Skolyoz)
Servikal Disk Hernisi (Boyun Fıtığı)
Bulgular:
1- Boyunda ağrı
2- Hareketlerde kısıtlılık
3- Kola ve omuza yansıyan ağrı
4- Güç kaybı uyuşma karıncalanma hissizlik
Tanı:
Klinik muayene
X-ray
MRG
EMG ile koyulur.
Tedavi:
Nörolojik problemi olmayan hastalarda ilaç tedavisi ve fizyoterapi uygulanır.
İlaç tedavisi ve fizyoterapiye dirençli vakalar ve başlangıcında veya sonradan nörolojik problem gösteren hastalarda cerrahi tedavi önerilir.
(Skolyoz)
Kifoz
Normal bir insanın sırt kısmı öne doğru hafif eğimlidir ve olması gereken fizyolojik bir eğriliktir. Kifoz tabiri veya kamburluk öne doğru olan anormal yapısal eğriliğe yol açan duruş bozukluğudur. Kişiye yandan bakınca öne doğru anormal derece kambur bir duruş sergiler ve genellikle kozmetik bir sorun oluşturmakla birlikte ciddi sırt ve bel ağrısı ile de sonuçlanabilir.
Kifoz un derecesinin yüksek olması durumunda göğüs boşluğunda daralmaya yol açabilir. Bu durum göğüs ağrısı veya solunum sıkıntısı ile sonuçlanabilir.
Teşhis
Tanı genellikle hekim veya ailenin çocuklarına veya kişiye önden bakınca omuzların öne düşük, yandan bakınca normal sırt eğriliğinin anormal artışından şüphe duyulması üzerine çekilen röntgen ile konur. Normal sırt eğriliği 20-45 arasındadır. Çekilen özel boy grafisin de açının 50 üzerinde olmasına KİFOZ denir.
Kifoz Tipleri
1-Postural Kifoz
En yaygın görülen kifoz tipidir. Genellikle kızlarda ergenlik döneminde görülür. Kozmetik bir sorun oluşturabilir. Nadiren ağrıya yol açar. Esnek bir yapıdadır. Gerilme ile düzelir. Karın, sırt ve hamstring kaslarının kuvvetlendirilmesi ve egzersizleri ile rahatlama sağlanabilir.
2-Scheuermann Kifoz
Postural kifoz gibi adolesan veya çocukluk döneminde görülür. Fakat ciddi ve önemli derecede bir eğrilik yapısı mevcuttur. Eğriliğin esnekliği az ve sert bir yapısı vardır. Scheuermann kifozu genellikle üst sırt bölgesini etkilemektedir. Sırt ağrısı sıklıkla eğriliğin tepesinde yoğunlaşır.
Aktivite ile ağrı artabilir. Uzun süre oturma veya ayakta kalma sırtın ortasında kramp, ağrıya yol açabilir. Egzersizler veya ağrı kesiciler ile kısmı ya da geçici rahatlama görülebilir.
Tanısında çekilen röntgenlerde kifoz açısı artmıştır. Omurga ön köşelerinde kamalaşma veya yükseklik kayıpları dikkati çekmektedir. Postural kifozda ise omurga yapıları normaldir. Scheuermann kifozunda kifoz derecesi 70 derenin üzerine çıkarsa genellikle ameliyat ile tedavi edilir. Postural kifozda ise ameliyat kararı ciddi ağrı veya fizik tedaviye yanıt alınamaması durumunda verilmeli ve ameliyat için acele edilmemelidir.
3-Konjenital (Doğuştan) Kifoz
Omurgalarda anne karnında bebeğin gelişimi sırasında meydana gelen eksiklik veya kusur sonucu anormal omurga yapısı nedeniyle görülür. Omurgalar birbirine bitişik olabilir. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde ciddi kamburluk ile sonuçlanabilir. Erken müdahale edilmelidir.
Tedavi
Teşhis ve sebebe göre tedavi değişmektedir. Postural kifoz genellikle hayat boyu sorun çıkarmamaktadır. Fakat Scheuermann ve konjenital kifozun ilerlemesi durumunda ameliyat edilmelidir. A
(Skolyoz)
Omurga Tümörü Nedir?
Omurga tümörleri omurga ve omuriliği oluşturan kemik sinir yumuşak doku gibi herhangi bir yapısından gelişebilen tümörlerdir. Tümörler omurganın boyun, sırt, bel kuyruk sokumu gibi her bölgesinde yerleşebilirler.
Omurga Tümörlerinin Belirtileri
Omurganın ilgili bölgesinde oluşan ve aşağı yukarı yayılabilen ağrıdır (boyun, bel ağrısı gibi). Ağrı özellikle gece ortaya çıkabilir ve fiziksel aktivite ile artabilir. Tümörün direct omurilikden kaynaklanmsı durumunda veya vertebradan kaynaklanan tümörün omuriliğe baskı yapması durumunda ise omurilik bası bulguları görülebilir. Bunlar basının olduğu yere gore değişirler. Kol ve bacaklarda, göğüs bölgesinde uyuşma, el, kol ve bacaklarda kuvvet kaybı ve yürümede güçlük gibi bulgular ortaya çıkabilir.
Omurga Tümörlerinin Ortaya Çıkma Şekilleri
Tümörlerin kaynağı iki türlüdür. Bunlardan birincisi omurga ve omuriliğin yapısını oluşturan hücrelerden kaynaklanan tümörlerdir ve primer tümörler diye adlandırılırlar. İkincisi ise vücudun diğer taraflarında gelişen tümörlerin (meme, prostate vs.) tümörlerin sıçraması ile omurga da gelişen tümörlerdir ve metastatik tümörler diye adlandırılırlar.
Metastazik tümör
En sık görülen ve öncelikle cismi daha sonra pedikülleri tutan tümörlerdir.
1- Kanser hikayesi, açıklanamayan kilo kaybı ve 50 yaş metastazik tümörler için alarm bulgulardır. Ana şikayet ağrıdır.
2- Genellikle osteolitiktir ve %30 dan fazla harabiyet oluşturmadıkça genelde bulgu vermezler.
3- Meme akciger prostat metastazları en sıktır. Öncelikle lomber daha sonra sırasıyla torakal, servikal ve sakral bölge tutulur.
4- Kötü prognoz işaretleri: nörolojik disfonksiyon, proksimal lezyonlar, uzun süreli semptomlar ve metastazın hızlı büyümesi.
5- Tümör destabilize edici, progresif veya spinal kord veya kauda ekina disfonksiyonu olmadıkça RT ve Kt tedavinin temelidir.
6- RT cevapsız noröşojik disfonksiyon, RT ragmen inatçı ağrı, tanısal biyopsi ve patolojik instabilite cerrahi endikasyon içermektedir.
7- Anterior dekompresyon ve stabilizasyon veya çepe çevre kombine anterior ve posterior stabilizasyon.
Primer Tümör
Osteid osteoma: Çoçuklarda ağrılı skolyoz ile beraber ortaya çıkar. Skolyoz tipik olarak rijid ve hızlı ilerleyicidir. Klasik olarak kemik yapımı ile giden tümördür.
1- Ağrı tipik olarak aspirin ile azalır. osteoid osteoma kendini sınırlar nidus 1,5 cm ebatındadır. Lezyon 2 cm ise osteoblastomdur.
2- 11 çoçuklarda erken rezeksiyon skolyoz geriler( lezyon hemen her zaman posterior tutulumludur ve tipik olarak konveks tarafın apeksindedir). En sık proksimal femur , tibia diafizi ve omurga( lomber>servikalZtorakal).
3- Skolyoz yok ise tedavi NSAİİ dir. Ağrı azalmıyor ise cerrahi.
Osteoblastom:
Büyük boyuta ulaşabilir. Kendini sınırlamaz. En sık servikal daha sonra lomber torakal sakral
1- Posterior tutulum ve nörolojik tutulum(%50) vardır.
2- Kemik sintigrafisi daima pozitiftir. Tanıda önemlidir.
3- Posterior rezeksiyon ve posterior fizyon gerekir.
Anevrizmal kemik kisti:
Daha agresif tm dejenerasyonu olarak ortaya çıkar.
1- 2. Dekadta ortaya çıkış tipik
2- Posterior tutulumlu. Ancak anterior tutulumda olabilir.
3- Ted eksizyon veya RT
Hemanjiom: tipik olarak asemptomatik hastalarda görülür. En sık görülen iyi huylu tm.
1- Direk grafide klasik olarak ‘ hapishane parmaklığı görünümü’ vardır.
2- Omurga tipik olarak normal boyuttadır ve genişlememiştir.
3- İnatçı ağrı durumunda tedavi gözlem veya RT. Cerrahide kanama.
Eozinofilik Granülom:
10 yaş altı çocuklarda görülür. Tanı biyopsi ile konulur. Tanı konulduktan sonra immobilizasyon ve stabilizasyon önemlidir.
1- Torasik omurga daha sık tutulur. Progresif sırt ağrısı ile başvuru.
2- Vertebra plana omurgada düzleşme tipiktir. Daha çok lateral grafide görülür.
3- Breysleme çocukarda progresif kifozu engellemek için endikedir.
4- Norolojik defisit durumunda düşük doz RT endikedir.
Dev hücreli tümör:
4.-5. Dekadda daha sık görülür.
1- Omurga cismini genişletecek şekilde harab eder.
2- Cerrahi eksizyon ve kemik greftlemesi genelde tavsiye edilen tedaviyi oluşturur.
3- Yüksek rekürrens görülmektedir.
Plazmositom/Multiple myelom:
Osteopenik litik lezyonlara sebep olur.
1- Ağrı, patolojik kırık ve osteoporoz sıktır.
2- Tedavi RT
Kordoma:
klasik olarak sakrum önü orta hatta yavaş büyüyen veya kafa kaidesinde litik lezyon olarak karşımıza çıkar.
1- Bu tümör intraabdominal şikayetler ve bir presakral kitle ile tercih edilir.
2- Rekürens yüksektir. Fakat cerrahide agresif girişim endikasyonu vardır.
3- Tanı sonrası yaşam 10-15 yıl
Osteokondrom:
Nadir semptom versede osteokondrom en sık görülen primer selim keik tm.
1- 90 servikal ve yukarı torasik omugada görülür. posterior elemanlardan köken alır.
2- Tedavi eksizyon
Primer maliğn lezyonlar:
Osteosarkom, Ewing sarkomu ve kondrosarkom omurgada nadirdir.
1- Oluştukları zaman kötü prognozludurlar.
2- KT ve RT tedavinin esaslarıdır. Agresif cerrahininide bir rolü olabilir.
Lenfoma:
Fil dişi vertebra ile baş vuru. Sistemik hastalık ile birliktelik sıktır.tanı sonrası RT ve/veya KT tedavi esasıdır.
Omurga Tümörleri Tedavi Yöntemleri
Cerrahi olmayan tedavi yöntemleri:
Cerrahi olmayan tedavi yöntemleri gözlem, kemoterapi ve radyasyon tedavileridir. Ciddi semptomlara neden olmayan ve agresif yayılımı olmayan iyi huylu tümörler sık aralıkla çekilecek görüntüleme yöntemleri (genellikle MRI) ile takip edilebilir. Ayrıca kötü huylu omrag primer tümörleri veya metasatzları kemo veya radyoterapiye hassas olabilir. Bu tip tümörlerde kemo veya radyoterapi ilk seçilecek tedavi yöntemleri olabilir.
Cerrahi olan tedavi yöntemleri:
Omurganın kendisinden kaynaklanan primer maliğn tümörleri, tesbit edildiği anda genellikle cerrahi tedavi tercih edilir. Amaç, kötü huylu tümör hücrelerinin bir an önce ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Primer kötü huylu veya metastatik tümörler ilerleyici nörolojik kayıba veya kısa sürede gayta-idrar kontrolünün kaybolmasına neden oluyor ise, yine cerrahi uygulanması gerekebilir. Cerrahi tedavi, tümörün omurga sağlamlığını aşırı derecede bozması ve bunun neden olduğu anormal omurga hareketi olan hastalarda da bozulan omurun sabitlenmesi için gerekebilir. Cerrahinin gerekli olabileceği bir diğer durum ise tümörün kemo veya radyoterapiye hassas olmaması ve bu tedavilere cevap vermemesi durumudur.
OMURGA ENFEKSİYONLARI
Bazı durumlarda omurga kemik yapısı, omurlar arasındaki yastıkçıklar (disk), omuriliği saran zar (dura mater) veya omuriliğin etrafınaki boşluk içinde enfeksiyon gelişebilir. Enfeksiyonun nedeni çeşitli bakteriler veya mantarlardan birisi olabilir.
Omurga enfeksiyonları bir omurga ameliyatı sonrası oluşabilir yada bazı risk faktörleri taşıyan hastalarda kendiliğinden gelişebilir. Enfeksiyon için risk faktörleri, kötü beslenme, bağışıklık sistemi bozuklukları, HIV enfeksiyonu, kanser, şeker hastalığı ve şişmanlık olarak sayılabilir. Ayrıca ülkemizde çiğ süt ve süt ürünleri tüketen vatandaaşlarımız da brucella bakterisine bağlı oluşan enfeksiyonlar için risk altındadır.
Omurga Enfeksiyonlarının Belirtileri
1- Ateş
2- Halsizlik
3- Baş ağrısı
4- Boyun sertliği
5- Operasyon yarası yerinde şişlik
6- Hassasiyet
7- Kızarıklık
8- Akıntı
9- Ağrı şeklinde ortaya çıkabilir.
Bazı vakalarda hasta kol ve bacaklarında uyuşukluk, his kaybı, kas kuvvetlerinde zayıflık gibi bulgular hissedebilir. Bu bulgular bazı hastalarda çok sinsice yerleşirken bazı hastalarda ise daha başlangıçtan şiddetli olarak ortaya çıkar.
Omurga Enfeksiyonlarının Ortaya Çıkma Şekilleri
Epidural Apse:
Epidural apselerin geleneksel tedavileri cerrahi olmuştur. Hastanın nörolojik durumu ve MRG bulguları tedaviyi belirleyici etkenlerdir.T2 ağırlıklı kesitlerde hiperintens, merkezinde kontrast madde tutmayan, periferisi kontrast tutan kolleksiyonlar sıvı kıvamındadır ve kolaylıkla boşaltılabilinir. Nörolojik defisiti olmayan ,sıvı içerikli epidural apse’lerde bakteriyolojik tanı varsa tıbbi tedavi uygulanabilir. Tıbbi tedaviye yanıt vermeyen, bakteriyolojik tanısı bulunmayan,nörolojik tablosu düzelmeyen veya kötüleşen olgularda cerrahi girişim uygulanması gereklidir.
Tüberküloz:
Mycobacterium tuberculosisi’in damlacık enfeksiyonu ile akciğerlere yerleşmesinin ardından bu fokusdan hematojen yolla bir segmental arter yaracılığıyla vertebra korpusunu tutar. Bir segmenter arterin iki vertebrayı sulaması nedeniyle birden fazla segmenti tutar.
Patoloji arka elemanlardan çok vertebra cisine yerleşir.Kemikte yavaş gelişen bir nekroz, granülasyon dokusuyla kazeifikasyon nekrozu kemiğin yerini alır. Vertebra cisim çökmesi sık görülür.
Bilgisayarlı tomografide (BT) kalsifiye paraspinal bir yumuşak doku kitlesinin görülmesi spinal tüberküloz başka bir deyişle Pott hastalığı için karakteristikdir.
Hastalığın başlangıcında disk tutulumu olmaksızın kemik lezyonun manyetik rezonans görüntülemede (MRG) gözlenmesi mümkündür. MRG’de T1 ağırlıklı görüntülerde disk aralğının daraldığı ve komşu omurga kemik iliklerinin düşük sinyal intensiteli görüntüleri izlenir. T 2 ağırlıklı serilerde disk aralığında ve etkilenen omurga gövdelerinde yüksek sinyal intensitesi görülür. Pyojenik vertebral osteomyelit ile Pott hastalığını radyolojik olarak birbirinden ayırt etmke kolay olmayabilir. Pott hastalığında disk mesafesi korunmuştur,kifoz gelişimi ve paraspinal apse oluşumudaha fazladır.
Hastalığın tedavisinde kemoterapi ve cerrahinin yeri vardır. Cerrahi için endikasyonlar nörolojik defisit,spinal instabilite, angulasyon ve kifoz gibi deformiteler, tıbbi tedaviye yanıt alınamaması ve biyopsi ile tanı konulamamasıdır.
Antitüberküloz kemoterapi İzoniazid, Etambutol, Rifampisin kombinasyonunu içermektedir.Tedavi en az 6 ay olamk üzere bir yıl ve gerekli durumlarda daha uzun yapılmalıdır.
Diskit:
Nukleus pulposus’un primer enfeksiyonu olup kartilaj endplate ve vertebra cismini sekonder olarak etkiler.Genellikle iyi huylu seyreden, kendi kendini sınırlayan bir enfeksiyondur. Hareketle şiddetlenen lokal bel ağrısı perineye, bacağa, skrotuma yayılabilir.
BT’de endplate fragmantasyon, paravertebral yumuşak doku artışı ve yağ planlarının kapanması veya paravertebral abse görünümü olabilir. Beyaz küre sayısı genellikle normal sınırlardadır. Direkt kültür yapışabilirse Staphylococcus aureus en yaygın etken mikrooganizmadır.
Tedavi immobilizasyon ve antibiyotik kullanımını içerir. Antibiyotikler 4-6 hafta İV ve daha sonraki 4-6 hafta oral veya sedimantasyon normale düşene kadar İV daha sonra oral olmak üzere iki şekilde uygulanır.
Bruselloz:
Enfekte hayvansal gıdalar (süt ve süt ürünleri) ile insana bulaşan bir bakteri enfeksiyonudur.İnsanda en sık görülen, virülans ve invazif etkisi en fazla olan tip Brusella melitensis’dir. Kemik tutulum en sık görülen komplikasyon olup omurga ve sakroiliak eklemler en sık tutulan bölgelerdir.
Spinal bruselloz kanlanması iyi olan superior endplate’den küçük bir destrüksiyonla başlar ve ilerleyerek tüm vertebra cismini ve disk aralığını tutar. En çok L4 ve L 5 vertebraları tutulur. Klinik presentasyon sıklıkla bel ve eklem ağrıları şeklindedir.
Radyolojik tanıda en yardımcı yöntem MR’dır ve endplate tutulumu, diskitis, faset eklem tutulumu, granülomatöz dokular, epidural ve yumuşak doku apseleri görülebilirAyırıcı tanıda tüberküloz düşünülür.
Brusella spondilitinin esas tedavisi medikaldir. Doksisiklin 200 mg/gün ve rifampisin 600-900 mg/gün dozlarıyla 6-8 hafta önerilmektedir.
Omurga Enfeksiyonları Tedavi Yöntemleri
Cerrahi olmayan tedavi yöntemi:
Antibiyotik kullanımı, antitüberküloz tedavisi ve mantar enfeksiyonu için antifungal tedavileri içerir. Tedavinin cinsi ve süresi enfeksiyonun şiddeti ve neden olan mikroorganizmaya gore değişir.
Antibiyotik ve antifungal ilaçlar damardan veya ağızdan verilir. Damardan ilaç verilmesi durumunda bu tedavi hastanede veya takılacak bir kataterin yardımı ile ayaktan veya evde bir sağlık görevlisinin denetiminde yapılabilir. Tedavi süresi 7-10 gün gibi kısa bir sure olabileceği gibi 6-12 hafta gibi uzun bir sure de olabilir. Bazı durumlarda doktorunuz ağrının control altına alınması ve omurganın dinlendirilmesi için korse tedavisi verebilir.
Cerrahi olan tedavi yöntemi:
Çeşitli seçenekler vardır. Seçenekler enfeksiyonun çeşidi, yeri, absenin büyüklüğü, yarattığı harabiyet ve hastanın bağışıklık sistemine göre değişebilir. En basiti apse boşaltılması ve enfekte dokuların temizlenmesi (debritman) iken bazen harap olmuş omurların yerine geçecek kafesler ve enstrümentasyonların kullanması gerekebilir. İşlem sonrası bazen yara kapanıp içeriye dren konarken, bazende yara açık bırakılıp periyodik yıkanabilir veya basınçlı doku örtüleri (woundvac) ile negative basınç uygulayarak sürekli drenajın sağlanması gibi bir yol izlenebilir.
(Skolyoz)
Sırt Ağrısının Belirtileri
Sırt ağrınız aniden ya da yavaş yavaş ortaya çıkabilir . Sırt ağrısı hayatınız günden güne zorlaştırabilir. Üstünüzü giyinmede, günlük aktivitelerde ya da uyumada zorluk çekebilirsiniz.
Çoğu kişinin ağrısı sadece sırtında olur.
Sırt Ağrısı Kimlerde Görülür?
1- Uzun süre masa başı işi yapanlarda,
2- Hareketsiz yaşam tarzı olan
3- Kilolu insanlar
4- Kemik erimesi bulunan orta yaş üstü ve yaşlı kimselerde sırt ağrısı diğer guruplara göre daha sık görülmektedir.
Sırt Ağrısının Oluşma Nedenleri
1- Duruş bozuklukları,
2- Oturma pozisyonundaki hatalar
3- Eğilerek fazlaca aynı pozisyonda kalmak(bilgisayar oyunları vb aktiviteler)
4- Sırt bölgesindeki kaslarda meydana gelebilecek spazm
5- Boyun problemleri
6- Başka hastalıkların yansıyan ağrısı
7- Travma yada kemik erimesine bağlı omurga kırıkları çökmeler
8- Kemik erimesi(osteoporoz)
Tanı
Teşhis, semptomlar ve fiziksel muayene ile yapılır.
Şüphelenilen vakalarda görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.
Tedavi
Ağrı kesiciler -sıcak uygulamalar-ve fizyoterapi
Nedene yönelik tedaviler(kemik erimesi tedavi edilmeli)
Omurgada çökme var ise cerrahi tedavi önerilebilir.
(Skolyoz)
SPONDİLOLİSTEZİS (BEL KAYMASI)
Bel ağrısının mekanik nedenlerinden biridir. Doğuştan omurganın dedektif olması,travmaya bağlı omurga arka elamanlarında kırık olması yada çeşitli nedenlerle arka elemanların erimesine bağlı omurganın öne yada arkaya kayması ile oluşur.Hareket ile kayma miktarı artıp azalabilir.
Şikayetler
1- Belde ağrı(hareketle artan)
2- Kayma miktarına bağlı olarak sinir basısı varsa bacaklara yansıyan ağrı uyuşma karıncalanma
3- Esneklikte azalma bel hareketlerinin kısıtlanması
4- Yürüyüş mesafesinde kısalma
Tanı
Klinik muayene
X-ray (düz ve dinamik eğilme grafikleri çekilir.)
Bt (kemik defektinin tespiti için)
MRG
Tedavi
Klinikte ciddi ağrı ve nörolojik defisiti olmayan grade 1-2 hastalarda medikal tedavi korse ve fizik tedavi önerilir.
Ciddi ağrı ve nörolojik problemi olan hastalarda cerrahi tedavi önerilir. Cerrahi tedavi sonra fizik tedavi önerilir.
(Skolyoz)
Spondioartoz Nedir?
Omurganın kireçlenmesi ve hareket kısıtlığı ağrı yapmasıdır. En sık bel bölgesinde (lomber) görülür.
Spondiloartroz Belirtileri
1- Hareketler ile kötüleşen ve dinlenmeye azalan sırt ağrısı;
2- Sinir etkilenmişse bacaklara veya kollara yayılan sırt ağrısı;
3- Azalmış kas gücü
4- Sabah sertliği
Tanıda görüntüleme sistemleri ve kan tahlilleri yapılır.
Spondiloartroz tedavisi
Ağrı için ağrı kesiciler
Fizik tedavi
Eğer bunlardan fayda görmez ise Cerrahi tedavi önerilir.
(Skolyoz)